Co to jest zgorzel zęba i jak ją leczyć?

Co to jest zgorzel zęba i co sprzyja jej powstawaniu?

Ząb składa się z czterech podstawowych warstw. W kolejności od najbardziej zewnętrznej są to: szkliwo, zębina, miazga oraz cement korzeniowy. Dwie pierwsze warstwy nazywane są tkankami twardymi zęba, przy czym zębina jest nieco miększa niż szkliwo (jej twardość porównywalna jest do kości) i łatwiej trawiona przez próchnicę. Rozwijająca się w niej próchnica powoduje ból, choć nie zawsze jest on silny. Jeśli na tym etapie zgłosisz się do stomatologa, ząb zwykle udaje się uratować bez leczenia kanałowego.

Znacznie gorsze rokowania ma ząb, w którym bakterie próchnicowe przedostały się już do miazgi – miękkiej tkanki zęba. Znajdują się w niej zarówno nerwy odpowiedzialne za odczuwanie wrażeń bólowych, jak i naczynia krwionośne, które zaopatrują ząb w składniki odżywcze. Powstały w miazdze stan zapalny powoduje silny ból, który nie ustąpi sam bez interwencji stomatologa. Nieleczone zapalenie prowadzi w końcu do obumarcia tkanek miazgi. To właśnie na nich powstaje zgorzel zęba.

Zgorzelą zęba nazywamy więc stan, w którym dochodzi do rozkładu gnilnego miękkiej tkanki zęba. Powoduje go wzmożona aktywność bakterii beztlenowych, które bytują na martwych tkankach i wytwarzają szkodliwe gazy (przez co często można spotkać się z nazwą zgorzel gazowa zęba).

Kiedy tworzy się zgorzel zęba? Przyczyny jej powstawania częściowo zostały już wyjaśnione w poprzednim akapicie. W większości przypadków za procesy gnilne zachodzące w miazdze odpowiada nieleczona, głęboka próchnica spowodowana najczęściej zaniedbaniami higienicznymi. Duże znaczenie ma również dieta bogata w węglowodany będące pożywką dla bakterii próchnicowych.

Jakie dolegliwości towarzyszą zgorzeli w zębie?

Zanim dojdzie do powstania zgorzeli w zębie, zazwyczaj pojawia się ból – początkowo niezbyt intensywny. Nasilenie tego objawu można zaobserwować, gdy w miazdze powstanie stan zapalny. Ząb staje się bardzo tkliwy, a bólowi towarzyszy uczucie rozpierania dziąsła. Dzieje się tak, ponieważ procesy gnilne tkanek najpierw powstają w okolicach wierzchołka korzenia zęba, a dopiero później rozprzestrzeniają się na resztę miazgi.

Jeśli ubytek szkliwa, przez który bakterie dostały się do miazgi, jest niewielki i zgorzel rozwija się w zamkniętej komorze, symptomy tej przypadłości są bardzo dotkliwe. W wyniku procesów gnilnych zachodzących w miazdze wytwarzane są gazy, które, gromadząc się w komorze zęba, przyczyniają się do wzrostu panującego tam ciśnienia. Powoduje to ostry, nieustępliwy i ciągły ból, który nierzadko promieniuje na uszy, skronie czy szczękę. Ból ten jest na tyle rozległy, że często nie można wskazać, w którym zębie powstała zgorzel.

Zgorzeli miazgi zęba często towarzyszą objawy takie jak:

●       widoczne ubytki w szkliwie zęba;

●       zmiana koloru zęba objętego chorobą na siny, brunatny lub brązowy;

●       opuchlizna dziąseł lub policzka;

●       przykry zapach i nieprzyjemny posmak w ustach;

●       gorączka;

●       ból głowy.

Ból jest zdecydowanie mniejszy, jeśli jego przyczyną jest zgorzel w otwartym zębie. W takim przypadku wydzielane przez bakterie toksyczne gazy swobodnie ulatniają się do jamy ustnej. Przeważnie jest to proces bezbolesny, a jedynym objawem jest widoczna w zębie miazga, którą procesy gnilne zamieniają w szarobrunatną lub czarną, bezkształtną masę.

Jakie są powikłania zgorzeli zęba?

Jednym z najczęściej występujących skutków zgorzeli zęba są ropnie tworzące się w okolicach wierzchołków korzeni zęba, kości oraz okalających jej miękkich tkanek. Rozwijająca się infekcja prowadzi też do zapalenia okostnej, w której wyniku może dojść nie tylko do utraty chorego zęba, ale także zębów okolicznych.

Jeśli bakterie wywołujące infekcję dostaną się do krwiobiegu, mogą spowodować wiele groźnych chorób takich jak:

●       reumatoidalne zapalenie stawów;

●       kłębuszkowe zapalenie nerek;

●       zapalenie wsierdzia;

●       udar mózgu;

●       sepsa.

Powikłania zgorzeli zęba mogą być również związane ze szkodliwymi dla ludzkiego organizmu toksycznymi związkami chemicznymi, które są produktem metabolizmu bakterii beztlenowych. Substancje takie jak putrescyna i kadaweryna – nazywane tzw. trupimi jadami – powodują uszkodzenia układu krążenia i układu nerwowego.

Zgorzel – leczenie i profilaktyka

Zgorzel zęba nie musi obejmować całej miazgi, ale mimo to zwykle konieczne jest dokładne oczyszczenie całej komory zęba. Do powstawania zgorzeli w zębie dochodzi bowiem w sytuacji, gdy miazga znajduje się w stanie nieodwracalnego zapalenia. Nie można jej już wyleczyć, nawet jeśli ból ustąpił.

Leczenie kanałowe zgorzeli zęba poprzedzone jest dokładną diagnostyką. Lekarz oceni stan zęba oraz ukształtowanie korzeni na podstawie zdjęcia RTG. Następnie usunie wszystkie objęte procesem gnilnym tkanki. W części przypadków do leczenia zgorzeli zęba włącza się antybiotykoterapię, aby zahamować rozwój infekcji.

Gdy zgorzeli zęba towarzyszą ropnie okołowierzchołkowe lub zębowe, stomatolog może zdecydować się na przeprowadzenie:

●       resekcji wierzchołka korzenia zęba;

●       radiesekcji korzenia;

●       hemisekcji, czyli usunięcia korzenia zęba wraz z fragmentem korony;

●       ekstrakcji zęba i jego odbudowy protetycznej.

Skutki zgorzeli zęba mogą być naprawdę poważne, dlatego niezmiernie ważna jest właściwa profilaktyka i higiena jamy ustnej. Ryzyko wystąpienia zapalenia miazgi zębowej i zgorzeli zęba zmniejszy regularne szczotkowanie zębów szczoteczką z miękkim włosiem, dokładne czyszczenie przestrzeni międzyzębowych oraz stosowanie środków higienicznych dostosowanych do potrzeb Twoich zębów.

Nie zapominaj także o częstych wizytach kontrolnych u dentysty. Tylko wczesna reakcja może uchronić Cię przed ekstrakcją zęba i groźnymi powikłaniami.

Zgorzel zęba - jak długo boli?

Wyjaśniono już, jakie zgorzel zęba objawy daje. Odpowiedź na pytanie - czy zgorzel zęba boli, jest twierdząca. Co więcej – to właśnie ból jest jednym z jej podstawowych objawów i nasila się w miarę upływu czasu. Czas jego trwania może być zróżnicowany, dlatego dla każdego może być nieco inna odpowiedź na pytanie zgorzel zęba - jak długo boli? A co istotne, w niektórych przypadkach zgorzel zęba może przebiegać bez wyraźnych objawów bólowych, zaś pacjent może nie odczuwać żadnych dolegliwości bólowych przez pewien czas. Jednak przypadki takie należą do rzadkości.

Zazwyczaj zgorzel w zębie powoduje silny ból, zwłaszcza przy nagryzaniu, opukiwaniu, a także podczas spożywania gorących, zimnych lub słodkich potraw. Ból ten może być trwały i nasilać się w godzinach nocnych. Nie można zapominać, że jest to stan zapalny miazgi zęba, który w stadium ostrym może być bardzo bolesny, doprowadzając do zaburzenia normalnego funkcjonowania!

Dlatego gdy tylko pojawi się zgorzel zęba leczenie należy zacząć jak najszybciej.

Czy jest możliwa zgorzel zęba pod plombą, po ekstrakcji lub leczeniu kanałowym?

Omówiono jak dotąd pojawienie się zgorzeli zęba w normalnej sytuacji, czyli gdy przypadłość ta trafia się w zębie nieleczonym, bez plomb. A czy jest możliwa zgorzel zęba pod plombą albo po innych, zaawansowanych zabiegach, jak leczenie kanałowe? Odpowiedź na te pytania brzmi – niestety, tak. Nie dają one stuprocentowego zabezpieczenia przeciwko zgorzeli.

Zgorzel pod plombą

Zgorzel zęba może wystąpić pod plombą – w takiej sytuacji proces gnilny rozpoczyna się pod wypełnieniem stomatologicznym. Wówczas możemy mieć do czynienia z brakiem mocniejszego bólu, ponieważ proces ten - pod wpływem zajścia miazgi przez bakterie beztlenowe - nie musi być bolesny. Gdy pojawia się niewielki ból, może być bagatelizowany. I niestety, często właśnie tak jest. Jednak gdy równocześnie dochodzi do przebarwienia szkliwa, wówczas jest to już alarmujący sygnał, świadczący o tym, że może rozwijać się zgorzel zębów.

Pozostawienie zgorzeli bez interwencji stomatologicznej prowadzi do intensywnego gromadzenia się gazów gnilnych i przedostawania się ich do wierzchołka korzenia zębowego. To z kolei daje liczne powikłania.

Zgorzel zęba po leczeniu kanałowym

Czy jest możliwa zgorzel zęba po leczeniu kanałowym? Niestety, w takim przypadku również zachodzi takie ryzyko. Może to dziwić osoby, które znają przebieg tego procesu, ponieważ podczas leczenia tego typu usuwana jest cała miazga. Ale odpowiedź jest prosta - jeśli pojawia się zgorzel zęba po leczeniu kanałowym, mamy tu dowód na nieprawidłowo przeprowadzone leczenie, podczas którego nie doszło do dokładnego wyczyszczenia zmian próchniczych lub zapalnych miazgi przed zamknięciem zęba. Może tak się stać na skutek zwykłej pomyłki lub po prostu braku doświadczenia stomatologa.

Gdy pojawia się w takiej sytuacji zgorzel zęba, opuchlizna i inne objawy są wyraźnie widoczne oraz odczuwalne. Co robić takiej sytuacji? W przypadku podejrzenia zgorzeli zęba po leczeniu kanałowym zaleca się skonsultowanie się ze stomatologiem w celu odpowiedniej diagnozy i leczenia.

Zgorzel martwego zęba

Czy jeśli ząb jest martwy, grozi mu zgorzel? Tak - zgorzel zęba martwego jest zjawiskiem powszechnie spotykanym. Może prowadzić do silnego bólu oraz poważnych powikłań dla zdrowia. Powstaje na skutek procesów gnilnych wywołanych przez bakterie beztlenowe, które przedostają się z ubytku do komory zęba. Efektem ich działania są takie nieprzyjemne objawy, jak silny, pulsujący ból, zmiany w kolorze zęba oraz stan zapalny okostnej.

Jak leczyć zgorzel zęba martwego? Niezbędne będzie leczenie kanałowe, które pozwoli na usunięcie martwej, zainfekowanej przez bakterie gnilne miazgi. Alternatywa to ekstrakcja zęba. 

Zgorzel po wyrwaniu zęba

Niestety, nawet ekstrakcja zębów nie daje stuprocentowej pewności uniknięcia ryzyka pojawienia się zgorzeli. Choć wydaje się to dziwne, to jednak może zdarzyć się zgorzel po wyrwaniu zęba. Ma to miejsce w sytuacji, gdy zaczęła rozwijać się w tkankach sąsiadujących z miejscem, w którym znajdował chory ząb. Wówczas niezbędne będzie leczenie antyseptyczne, które powinno zahamować jej rozwój oraz zlikwidować odpowiedzialne za nią bakterie.

We wszystkich opisanych sytuacjach istotna jest szybkość działania. Wiemy już, co to jest zgorzel w zębie – odpowiadają za nią głównie wspomniane bakterie beztlenowe. Namnażają się przez cały czas, dlatego im wcześnie zablokuje się pole do ich działania, tym lepiej. Redukuje się także ryzyko, że pojawią inne choroby zębów, jak zapalenie okostnej zęba czy torbiel zęba.

Czy na zgorzel zęba leczenie domowe ma sens?

Odpowiedź na pytanie czy zgorzel zęba da się wyleczyć już znamy. Jest to możliwe pod warunkiem oczyszczenia komory zęba. To zaś zabieg, który przeprowadza się w gabinecie stomatologicznym i nie jest możliwe wykonanie go w domu. Choć na zgorzel zęba leczenie domowe nie istnieje, można próbować załagodzić ból takimi samymi metodami, jakie stosuje się podczas innych problemów z uzębieniem.

Ponieważ zgorzel zęba zapach ma dość przykry, znacznie obniża komfort życia codziennego nim odwiedzi się gabinet. Ponadto ból również jest rzeczą mocno nieprzyjemną. Co można zrobić, aby zredukować te objawy? Przede wszystkim stosować środki przeciwbólowe (warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą tak, aby dopasować ich skład i dawkę), które pozwolą zneutralizować dyskomfort i uporczywy ból (ich skuteczność może jednak różnić się w zależności od konkretnego przypadku), a także używać płynów przeciwzapalnych. W ofercie marki GUM możesz znaleźć m.in. zawierający aloes i chlorheksydynę płyn PAROEX, którego zadaniem jest łagodzenie podrażnień.

Pamiętaj, aby nie zwlekać z wizytą w gabinecie stomatologicznym – nieleczona zgorzel może prowadzić do poważnych, zagrażających zdrowiu i życiu powikłań! Rozwijająca się przypadłość będzie także utrudniać życie codzienne. Dlatego już przy jej pierwszych objawach warto umówić się na wizytę, a jeżeli pojawia się ból, stosować wymienione powyżej metody na jego załagodzenie.

Co po wyleczeniu zgorzeli?

Wiemy już, czy zgorzel zęba boli i jak się zachowywać, gdy odczuwa jej nieprzyjemne skutki. A co po wyleczeniu tej przypadłości? Gdy już opuści się gabinet stomatologiczny, ważne jest ciągłe monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej oraz przestrzeganie zaleceń stomatologa. Należy dbać o odpowiednią higienę, czyli nie tylko regularnie szczotkować zęby, ale również używać płukanek antybakteryjnych.

Nie można również zapominać o regularnych wizytach kontrolnych u stomatologa. Nie tylko są kluczowe dla utrzymania zdrowia jamy ustnej, ale również pełną ważną rolę w zapobieganiu powtórnemu wystąpieniu zgorzeli zęba. Rekonwalescencja po wyleczeniu może być różna w zależności od indywidualnych czynników oraz złożoności przypadku. Ogólnie rzecz biorąc, proces gojenia po wyleczeniu zgorzeli zęba może trwać od kilku dni do kilku tygodni. 

Ważne jest, aby podczas unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów, takich jak ból, obrzęk czy nieprawidłowe zapachy, należy natychmiast skonsultować się ze specjalistą. 

Czy zgorzel zęba może powrócić?

Tak, istnieje możliwość, że zgorzel zęba może powrócić w tym samym miejscu, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona pierwotna infekcja. Wpisując w wyszukiwarkę pytanie „zgorzel w zębie co to jest” – najczęściej dowiemy się, że wywołuje ją próchnica. Dlatego główną przyczyną powtarzającej się zgorzeli zęba jest zazwyczaj niedokładne usunięcie wszystkich bakterii i zainfekowanych tkanek podczas leczenia kanałowego lub innej przeprowadzonej procedury stomatologicznej.

Gdy tak się stanie, istnieje poważne ryzyko, że infekcja może powrócić, powodując ponowne wystąpienie zgorzeli. Leczenie zęba musi być kompleksowe i precyzyjne, aby zapobiec powtórnemu wystąpieniu infekcji. W przypadku podejrzewania powrotu zgorzeli zalecane jest natychmiastowe skonsultowanie się ze stomatologiem, który będzie w stanie ocenić sytuację i zalecić odpowiednie leczenie w celu uniknięcia poważniejszych powikłań.

Zgorzel zęba – to nie koniec świata

Znamy już odpowiedź na pytanie: zgorzel zęba - co to jest? Choć podczas jej trwania można czuć się niezwykle niekomfortowo i mieć znacznie obniżony komfort życia, należy pamiętać, że przypadłość tę można wyleczyć, podobnie jak lżejsze problemy z jamą ustną (np. przebarwienia zębów) oraz te większe (jak przetoka zębowa czy odsłonięte szyjki zębowe). Dlatego trzeba po prostu uzbroić się w cierpliwość przed wizytą w gabinecie stomatologicznym.

Jeśli w niektórych sytuacjach nie jest możliwe natychmiastowe zajęcie się przez stomatologa problemem – na przykład leczenie zębów w ciąży nie zawsze jest możliwe; w niektórych przypadkach jest niewskazane, dlatego trzeba je konsultować z lekarzem – powinien on zaaplikować środki, które pozwolą choćby na częściową neutralizację nieprzyjemnych efektów jej obecności. Dzięki temu będzie możliwe normalne funkcjonowanie do momentu, w którym zgorzel będzie mogła zostać bezpiecznie usunięta.

W osobnym artykule na naszej stronie wyjaśniamy dokładnie, co to jest próchnica zębów. A ponieważ ma ona bezpośredni wpływ na pojawienie się zgorzeli, dowiedz się więcej i przeczytaj go już teraz!

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.