Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych – jakie są objawy i leczenie? 

Czym jest zapalenie tkanek okołowierzchołkowych i jakie ma przyczyny?

Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych obejmuje patologiczne procesy na tle zapalnym, które powstają i obejmują tkanki znajdujące się wokół korzenia zębowego, czyli 

ozębną, cement korzeniowy, kości wyrostka zębodołowego szczęki oraz żuchwy.

Istnieje kilka przyczyn tego schorzenia. Najczęściej winne są bakterie obecne w kanale korzeniowym na skutek nieleczonej i zaawansowanej próchnicy. Powstała martwica miazgi otwiera drogę dla patologicznych drobnoustrojów do tkanek, powodując zapalenie korzenia zęba. Miejscem, przez które mogą też przedostać się niekorzystne drobnoustroje są kieszonki zębowe. 

Zapalenie okołowierzchołkowe zęba może rozwinąć się także jako powikłanie po leczeniu kanałowym. Jeśli materiał wypełniający kanał zębowy wywoła podrażnienie tkanek lub zostanie przez stomatologa przepchnięty poza wierzchołek zęba, może rozwinąć się stan zapalny po leczeniu kanałowym. 

Niekorzystnie na tkanki okołowierzchołkowe wpływa również alergia na leki lub substancje odkażające, a także uraz mechaniczny (np.: zwichnięcie lub złamanie korzenia zębowego). 

Poznaj inne przyczyny bólu zęba po leczeniu kanałowym

Rodzaje zapalenia okołowierzchołkowego 

Podstawowy podział wyróżnia ostre oraz przewlekłe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Stany te odróżniają się nasileniem oraz ilością występujących objawów.

• Forma ostra może mieć postać surowiczą (wysięk surowiczy ujawnia się podczas leczenia kanałowego) oraz postać ropną (zależnie od stopnia rozwoju może pojawić się ropień okołowierzchołkowy, podokostnowy lub podśluzówkowy).
• Przewlekłe zapalenia tkanek okołowierzchołkowych może mieć charakter: włóknisty (najłagodniejsza postać), ziarninowy (powstaje ziarnina zapalna w okolicach wierzchołka zęba), ropny (gdy dochodzi do martwicy komórek ziarniny zapalnej) oraz zaostrzony.

 Objawy zapalenia tkanek okołowierzchołkowych 

Głównym objawem wskazującym na toczący się proces zapalny w tkankach okołowierzchołkowych jest bardzo intensywny ból zęba. Jest on charakterystyczny dla stanów ostrych oraz przewlekłych zaostrzonych. Ząb przyczynowy staje się bardzo wrażliwy na dotyk, opukiwanie oraz boli przy nagryzaniu. Dyskomfort nie ustępuje po zastosowaniu ogólnodostępnych środków przeciwbólowych. Niekiedy może nasilać się pod wpływem bodźca cieplnego (np.: gorącego napoju). Może wystąpić obrzęk okolicznych tkanek, ich zaczerwienienie.

W przebiegu zapalenia tkanek okołowierzchołkowych pojawiają się też objawy ogólne, czyli pogorszenie samopoczucia, stan podgorączkowy, powiększenie węzłów chłonnych w pobliżu zęba przyczynowego. Zapalenia przewlekłe zwykle nie manifestują się objawami. Często wykrywane są podczas wykonywania kontrolnego badania rtg uzębienia.

Czy wiesz, co jeszcze wywołuje nadwrażliwość zębów na ciepło lub zimno?

 Jak rozpoznać stan zapalny?

Podstawowym sygnałem wskazującym na obecność toczącego się stanu zapalnego jest wystąpienie epizodu bólowego. Pojawia się objaw Owińskiego, czyli bolesność przy ucisku błony śluzowej w okolicy chorego zęba. Ból zęba zdecydowanie nasila się przy próbie nagryzania. Występuje również uczucie "rozpierania" zębodołu z towarzyszącym pulsowaniem. Niekiedy może być obecne uwypuklenie na powierzchni dziąsła z towarzyszącym obrzękiem tkanek (czasem bardzo rozległe, powodujący opuchnięcie całego policzka).

Leczenie zapalenia okołowierzchołkowego zęba 

Zmiany okołowierzchołkowe, po prawidłowo przeprowadzonym wywiadzie oraz badaniu rtg oraz wewnątrzustnym, wymagają leczenia endodontycznego zęba przyczynowego. Tylko poprawne oczyszczenie i płukanie kanałów zębowych oraz odbudowa tkanki zęba dają szansę na pozbycie się schorzenia tkanek okołowierzchołkowych.

Zależnie od stopnia zaawansowania zmian oraz w przypadku obecności objawów ogólnych, stomatolog może zalecić również leczenie antybiotykiem. Nie ma możliwości wyleczenia tego stanu samodzielnie, czyli bez wizyty u dentysty. Domowe sposoby na zapalenie okołowierzchołkowe zęba mogą jedynie przynieść chwilowe zmniejszenie natężenia odczuwanego bólu. Nie rozwiązują jednak problemu podstawowego. 

W okresie poprzedzającym przeprowadzenie terapii endodontycznej, warto płukać jamę ustną płynem z chlorheksydyną, co wpłynie korzystnie na ograniczenie rozwoju i namnażania bakterii w jamie ustnej. Stosowanie przeciwzapalnej płukanki o odświeżającym smaku redukuje płytkę bakteryjną oraz wspomaga odbudowę zdrowej tkanki dziąsła.

Jeśli zmiany okołowierzchołkowe są dalece zaawansowane i nie rokują na poprawę pomimo prawidłowo przeprowadzonej terapii endodontycznej, konieczne jest usunięcie zęba przyczynowego. Warto pamiętać, iż nieleczone zapalenie okołowierzchołkowe zęba może prowadzić do wystąpienia niezwykle groźnych powikłań uwzględniających m.in: zapalenie nerwów czaszkowych, zapalenie śródpiersia, ropień przerzutowy mózgu czy zakrzepowe zapalenie żył twarzy. Z tego powodu niezwykle istotne jest prawidłowe dbanie o higienę jamy ustnej oraz regularne odbywanie wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym. 

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.