maj 31, 2021 - Ten tekst przeczytasz w 1 minutęTen tekst przeczytasz w 2 minuty

Co to jest próchnica zębów – objawy, przyczyny i leczenie próchnicy

Zawartość

Ponad 80% Polaków boryka się z próchnicą, połowa 3-latków ma już dziury w zębach i wciąż rośnie odsetek osób dorosłych z bezzębiem. Statystyki pokazują, że próchnica zębów niestety „ma się dobrze”. Jakie są jej przyczyny, czym się objawia i jak zapobiegać próchnicy?


Co powoduje próchnicę?


Pośrednich przyczyn próchnicy zębów może być wiele, ale bezpośrednio odpowiadają za nią bakterie bytujące w jamie ustnej, a konkretnie te, które gromadzą się w płytce nazębnej. Metabolizują one cukier, produkując kwasy, które demineralizują („rozpuszczają”) szkliwo. Tak powstaje ubytek, popularnie zwany „dziurą w zębie”.

Bakteriom próchniczym do życia i niszczycielskiej działalności potrzebny jest cukier (glukoza, fruktoza lub sacharoza), trochę czasu i „spokój”, czyli brak albo niewystarczająca higiena jamy ustnej oraz zbyt rzadkie wizyty u dentysty.

Zła, obfitująca w cukry proste i dwucukry dieta połączona z niemyciem zębów po posiłkach i/lub brakiem regularnej kontroli i bieżącego leczenia uzębienia prowadzi wprost do próchnicy.


Objawy próchnicy zębów i ubytków


Wszystko zależy od stadium choroby i rodzaju próchnicy.

Na samym początku próchnica na zębach objawia się dość trudno dostrzegalnymi białymi plamkami na koronach, wykrywalnymi jednak w gabinecie stomatologicznym. W kolejnym etapie (przy braku leczenia zęba) plamka zmienia barwę na ciemną – tę można już dostrzec gołym okiem. Rozwijająca się próchnica posuwa się w głąb (do miazgi), powodując dodatkowo nadwrażliwość i/lub ból, oraz rozszerza na inne zęby. Przy zmianach próchniczych jednym z symptomów może być również nieprzyjemny zapach z ust.

Czasami zdarza się również, że próchnica jest dobrze ukryta, rozwijając się między zębami (próchnica międzyzębowa) albo wręcz w środku zęba, podczas gdy szkliwo wygląda na nieuszkodzone. Do jej wykrycia niezbędne jest więc niekiedy wykonanie badania RTG.


Leczenie i metody zapobiegania próchnicy


Aby nie dopuścić do próchnicy zębów, konieczne jest stosowanie właściwej diety i perfekcyjna higiena oraz pielęgnacja jamy ustnej.

Warto wyeliminować z menu cukier, zrezygnować z żywności wysoko przetworzonej, nie jeść produktów z konserwantami, nie pić słodkich napojów oraz codziennie dostarczać organizmowi najważniejsze składniki, minerały i witaminy. Białko, magnez, wapń, fosfor, witamina D, C, K i B12 to podstawa.

Należy po każdym posiłku umyć lub przynajmniej przepłukać zęby, aby nie gromadziły się pomiędzy nimi resztki jedzenia i nie pozostawał na nich osad od napoju. Co najmniej raz dziennie (najlepiej przed snem) przeprowadzić nitkowanie lub użyć irygatora do dokładnego oczyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Warto też regularnie stosować soniczne szczoteczki do zębów, dzięki którym łatwiej zapobiegać tworzeniu się płytki nazębnej. Co jakiś czas dobrze także przeprowadzić fluoryzację zębów, używając pasty z fluorem czy wspomóc remineralizację szkliwa specjalnymi preparatami (płukanki lub żele z minerałami).

Czasami zdarza się jednak, że mimo profilaktyki próchnicowej, dochodzi do demineralizacji szkliwa (np. ze względu na jego indywidualne właściwości, specyficzny skład śliny i in.). Wtedy trzeba jak najszybciej rozpocząć leczenie próchnicy u dentysty.

Usuwanie próchnicy w gabinecie polega na oczyszczeniu zmiany i wypełnieniu ubytku odpowiednim materiałem stomatologicznym. Aby zatrzymać proces chorobowy, wyleczyć należy wszystkie zęby objęte próchnicą i nadal stosować właściwą profilaktykę, pamiętając, że próchnicą można się również zarazić od kogoś.


Jak ochronić dzieci przed próchnicą?


Zapobieganie próchnicy u dzieci powinno rozpocząć się już na etapie wyrzynania się pierwszych zębów mlecznych. Wtedy też bakterie próchnicze mogą zaatakować, a próchnica uzębienia mlecznego wpływa na późniejszą „kondycję” zębów stałych. O czym trzeba koniecznie pamiętać?

●       Higiena jamy ustnej ma kolosalne znaczenie. Zęby mleczne należy myć! Obowiązkowo rano i wieczorem, a najlepiej po każdym posiłku. Istotną kwestią jest dobranie szczoteczki gabarytowo do buzi i ząbków dziecka oraz stosowanie pasty odpowiedniej do wieku malucha.

●       Trzeba zęby mleczne także leczyć, jeśli tylko pojawiają się zmiany na szkliwie czy ubytki, aby nie dopuścić do rozszerzania się próchnicy.

●       Nie należy podawać dziecku słodkich napojów, szczególnie, jeśli pije ono jeszcze z butelki ze smoczkiem i/lub w nocy albo pomiędzy posiłkami.

●       Warto wyeliminować z diety słodycze i ograniczyć podjadanie między posiłkami, aby pH w ustach utrzymywało się jak najdłużej na odpowiednim poziomie.

●       Najlepiej unikać pokarmu, który wymaga długotrwałego przeżuwania i/lub który okleja zęby.

●       Nie wolno dopuścić, aby maluch zaraził się próchnicą od innych, nie używa się więc tych samych sztućców, nie oblizuje smoczka dziecka etc.

Aby skutecznie zapobiegać próchnicy, niezbędne są też regularne wizyty kontrolne u stomatologa dziecięcego (choćby co sześć miesięcy). Poza oceną stanu uzębienia, dentysta może zabezpieczyć mleczaki, stosując lakowanie bruzd trzonowcach i lakierowanie gładkich powierzchni zębów.

 

Źródła:

- https://www.gov.pl/web/zdrowie/monitorowanie-stanu-zdrowia-jamy-ustnej-populacji-polskiej-w-latach-2016-2020

- https://wylecz.to/stomatologia/prochnica-zebow/

- Shamsa S., Piróg A., Turska-Szybka A., Olczak-Kowalczyk D., Skuteczność usuwania płytki nazębnej u dzieci z uzębieniem mlecznym, stałym i mieszanym, „Nowa Stomatologia”, 2013, 3, s. 103-108.

Related Articles